Emigranti

U shemb si shkëmb prej karrige. Gjoksi i shkoi  lart – poshtë dhe lëshoi  një ofshamë të thellë. Pas tij gota u përplas në dysheme duke u bërë copë e grimë. Kapela i fluturoi tutje te këmbët e tavolinës. Sahati dhe  një  si kulet e vjetër i dolën nga xhepi i poshtëm i jelekut. Mejhanexhiu nxitimthi u afrua për ta ndihmuar bashkë me dy mysafirë të rastit.  E shtrinë për toke, ia shpërthekuan këmishën, e lagën me ujë...

-“Kush është ky njeri” – pyeti mysafiri me këmishë mëngë përveshur, tej mase i shqetësuar.

-“Nuk e njoh” -  gënjeu kafexhiu dhe vetëtimthi i kujtoi një për një fjalët, që ia kishte thënë të shtunën e kaluar:

-“Në këtë moshë  s’munda ta  duroj dot burgun,  represionin e komunistëve, prandaj  u arratisa nga vendi im.  Si kalova kufirin,  jugosllavët së pari na strehuan në Serbi, pastaj na transferuan këtu në Kosovë. Këtu e kam paksa më mirë. Flas e merrem vesh me njerëz shqip. Ja, vendi im, prej këtu e shoh, tani po të më lejohet do nisëm në këmbë. Është krejt afër. Me siguri një ditë kam për t’u kthyer. Ky regjim, me drapër e çekan, s’duhet ta ketë jetën e gjatë. Po ndodhi ndryshe, mjerë shqiptarët. Djali im, ai i dyti, iku... mirë bëri, i lumtë.. u kthye në vendin e vet. Kam marrë vesh se e kanë fut në burg.  Medet!  Burg e lot  këtu, burg e mjerim atje... ”

Dyqanxhiu e kujtoi rrëfimin e njeriut që tani ishte i shtrirë përtokë gjerë e gjatë para tij, me mustaqe të  thinjura, hundë të drejtë, me vrima paksa të theksuara, gjoks gjerë e leshator, mollëzat e faqeve të fryra, buzët  e  mavijosura. U kërrus mbi trupin pa jetë, ia hoqi shallin bojë kafe të zgafulluar rreth qafe dhe ia mbuloi  fytyrën.

- “Të shtunave, i tha klientit të tij me çizme llastiku, gjithnjë vinte në mejhane rreth orës nëntë, sikur edhe sot, porosiste një byrek dhe gati në të njëjtën tavolinë ulej, ishte pika e burrit, fjalëpakë, dinjitoz, sa herë ngrihej për të shkuar  e shikonte orën e xhepit.”

Burri me këmishë mëngë të përvjel dhe Ai tjetri me çizme llastiku morën  gjësendet e shkapërderdhura dhe fët e fët hapën   kuletën e saftjanit, gjetën dy bankënota letre të vogla dhe tri monedha metalike, kurse në shaminë e xhepit një flamur të kuq me shqiponjë dy krenare pa yllin pesëcepësh dhe një hartë të trojeve etnike shqiptare. Të frikësuare, shikuan përnjëherë drejt dritarezës së kuzhinës. Flamurin e  hartën mezi  i palosën duke u dridhur se mos i vërejti Ruzha, kuzhiniere, e cila sipas rastit prezantohej edhe me emrin Rufa.  Ndërkohë zhurmshëm erdhën me një xhip të vjetër: një polic, një mjek dhe hetuesi. Mjeku,  pasi shikoi  pulsin, bebëzat e syrit, i tha hetuesit: “Shoku Zumer, si duket ka pësuar infarkt në zemër, sulmi ka qenë i fortë,  prandaj goditjen nuk e ka përballuar dot”.

Hetuesi me policin bënë fotografimin, morën deklaratat e të pranishmëve,  mblodhën me kujdes plaçkat, gjësendet, që mund të shërbenin  si prova dhe u larguan. Sapo e ngarkuan arkivolin në qerre, në derë u duk  inspektori i sigurimit shtetëror, truphollë, sylarashë e thinjak.                  

-“Hë, ti je dyqanxhiu?”- pyeti ai me përçmim duke u shtirë se nuk e njihte.

-“Po, unë jam”. -  u përgjigj pronari.

-“Ka ardh shpesh në dyqan... ke pas far lidhje ti me të?”

- “Jo, shoku  Aziz, pasha  Zotin... ”

- “Mbylle! Ku ka Zot!? - e ndërpreu larashi, ktheu shpinën, dhe,  pa trokit fare në derë, u fut brenda në kuzhinë. Pëshpësh bisedoi diç me Ruzhën,  dhëmbëzhveshur  u nda nga ajo dhe me një ecje arrogante doli. Grumbulli i njerëzve kureshtar, të mbledhur para dyqanit, me përulësi ia hapën rrugën.

Inspektori thinjak, posa mbërrini në zyre, hapi dosjen e të ndjerit dhe me kujdes lexoi  të dhënat: “A. L. Emigrant nga RPSH, i ardhur më 1949, antikomunist i përbetuar, njohës i mirë i zonës kufitare, me gjendje të mirë shëndetësore, parapëlqen ecjen në këmbë,  shumë i rrezikshëm, i kemi ofruar privilegje nëse vihet në shërbim të organeve tona,  por nuk ka pranuar.  Të mbahet nën kontroll... “  Sa mbaroi së lexuari,  i ra me laps të kuq dy herë tejpërtej dosjes dhe e sistemojë në një raft tjetër.

Sabit Abdyli