HERË MINORITAR, HERË SHQIPTAR

Auckland, nentor 2014

Në vitin 1991 isha me Sahitin  në plazhin e Golemit afër Kavajës. Plazhi gati i zbrazur, thera dhe bunkerë, me baraka tej e përtej plazhit të shkatërruara, një  tualet mes drunjve ndërtuar me qerpiç, kundërmonte dhe ishte e pamundur të hyje brenda tij,  lopët silleshin rreth e rrotull duke hëngër lëvozhgët e shalqirit të lëna nga pushuesit e pakët. Kishim një vend afër pishave ku e kalonim vapën e mesditës. Me ne  gjithnjë shoqërohej një djalë nga Burreli. Djalë i mirë, i ditur dhe i matur. Derisa po rrinim na erdhi një person që e njihte ketë që shoqërohej me ne. Shqipëria, duke mos dit se ne jem nga Kosova, vazhdoi, lypset të ndjek politikë paqësore ndaj fqinjëve. S’ka pse të armiqësohet Shqipëria me serbin as grekun për shkak Kosovës. Kosova e serbit..  Ç’i duhet politikanëve tanë ai kosovari me shallin, që nuk e heq kurrë nga qafa dhe nxit luftën (fjalën e kishte për Ibrahim Rugovën).   Sahiti ashtu nervoz nxori cigaret  Marlboro dhe më afroi mua. Ai që fliste sa pa cigaret  e prodhimit të huaj, kuptoi se nuk ishim nga Shqipëria, u tremb se mos po reagonim ne dhe më të shpejt u përshëndet dhe iku. Hë, Avni, i them, kush është ky njeri? Xhelë e thërrasin, është kasap, miqtë e mi te ky furnizohen me mish dhe brenda një kohe të shkurtër u bë shumë i pasur, na sqaroi Avniu, i skuqur nga fjalët e kasapit. Avni, pyet më mirë kur të shkosh te miqtë se kush është ky njeri. Mua më duket se ky njeri, Xhelë nuk e ka emrin (lexo nuk është shqiptar) dhe ... Të nesërmen në plazh sa na pa Avniu, na tha: Profesor, ti e dije më mirë se unë, Xhela, VANGJEL e kishte emrin e vërtetë dhe deklarohet, herë minoritar, herë shqiptar.
Golem, gusht 1991

Biri shqipes (Legjendë shqiptare)

Legjendën e mësova prej babit, babi e ka mësuar prej gjyshit, gjyshi prej stërgjyshit dhe, kështu brez pas brezi ...

Një djalosh kish dalë për gjah në malet e Shqipërisë. Një shqiponjë fluturoi sipër tij, dhe u ndal në majë të një shkrepi. Shqipja ishte jashtëzakonisht e madhe dhe mbante në kthetrat e saj një gjarpër. Mbas pakë shqiponja fluturoi drejt shkrepit ku kishte çerdhen. Djaloshi u ngjit atëherë në majë të shkrepit, dhe gjeti në çerdhe zogun e shqipes që po luante me gjarprin e mbytur. Por gjarpri nuk ishte vërtetë i mbytur. Befas ai nxori thimthin dhe bëri përpara për ta kafshuar zogun. Në atë cast djaloshi nxori harkun, dhe vrau me shigjetë gjarprin. Mandej ai mori zogun e shqipes dhe u nis kah shtëpia e vet. Befas ai dëgjoi mbi kokë zhurmën e krahëve të shqipes.

“Pse ma grabite foshnjën?” thirri shqipja.

“Foshnja është e imja, sepse unë e shpëtova nga gjarpri, që ti nuk e kishe mbyt” përgjigjet ai.

“Kthema foshnjën time, dhe unë të jap si shpërblim mprehtësinë e syve të mi dhe fuqinë e krahëve të mi. Ti do të jesh i pamposhtur  dhe do të quhesh me emrin tim!”

I riu i dha shqipes zogun e vet. Kur u rrit zogu, , zbriti nga shkëmbi  dhe u vendos në flamurin e djaloshit, që tash ish bë burrë. Në të gjitha luftërat, betejat, në të gjitha fitoret shqiponja i priu dhe e drejtoi trimin. Bota e çuditur me këto trimëri , trimin e quajti shqiptar që do të thotë “Bir i Shqipes”, dhe vendi mori emrin Shqipëri, që do të thotë “Vend i Shqipeve”.

Sipas një legjende shqiptare: Sabit Abdyli

Sarajeve, 1971

Dy poezi në vigjilje të festës së Flamurit:

FLAMURI
U valëvit në Krujë,
Deçiq, Shkup e Vlorë.
Te Verrat e Llukës
Para tij u morën ngryk.
Në Prekaz, Koshare, Karadak ..
U mbrojt me gjak.
Në fusha, grunaja të Kosovës
Vjet për vjet mbin.
Në kaptell djepi roje.
I moçëm sa bjeshka.
Bubullimë e gjëmë,
Cicërimë e këngë.
Auckland, 2010

NJË HERË PËRKULET BURRI
Dedë Gjo Luli
Ismali,
Boletini,
Vëllezërit Topulli,
Ademi,
Agimi ...
u përkulën
kur puthën Flamurin
Auckland, 2.05.’12

Në Auckland (Zelandë e Re) u hap Kupa Botërore e Ragbisë

• Shkruan: Sabit Abdyli M
• Me 9 shtator 2011, pikërisht në orën 19:30 në stadiumin impozant “Eden Park”, me një spektakël madhështor artistik dhe plot sharmë u bë ceremonia e hapjes së Kampionatit Botëror të Ragbisë. Pas fjalimit të rastit të Kryeministrit John Key Kampionatin e shpalli të hapur kryetari Federatës Ndërkombëtare të Ragbisë Bernard Lapsses. Kupa Botërore në Ragbi që po zhvillohet këto ditë për zelandezët është ngjarja më e madhe sportive, dhe jo vetëm sportive në shtetin e tyre. Loja e ragbisë (Rugby) është shumë popullore në Zelandë të Re. I madh dhe i vogël jetojnë me ketë sport. Përgaditjet për pritjen e 20 shteteve pjesëmarrëse kanë filluar që moti. Ndeshjet po zhvillohen në 12 qytete të Zelandës së Re. Janë akomoduar këtu mbi 85.000 vizitorë. Shumica e ndeshjeve luhen në qytetin metropol të Auckland-it. Gjithandej qyteteti mbretëron atmosferë sportive. Flamuj ngjyrash të ndryshme të shtetve garuse kanë stolisur rrugët, sheshet e stadiumet. Për ta shijuar gjithë ketë atmosferë të bukur nxora biletën për ndeshjen mes kombëtareve Australi - Itali. Për kënaqësinë time, nga larg, në shkallët e stadiumit vërej edhe flamurin kombëtar shqiptar dhe flamurin shtetëror të Kosovës. I afrohem mbajtësve të flamujve: Jam simpatizues për All Bllacks (Zelandën e Re) dhe e dua ketë sport luftarak, që këtu është shumë i popullarizuar. Erdha me Enin e vogël dhe me veti morëm dy flamujt tanë – thotë Faruku dhe vazhdoi, nuk bën asesi kjo ngjarje kaq e madhe ku janë mbledhur ragbistët më të mirë të botës dhe që përcillet prej kaq sipatizantëve këtu dhe TV – ve botërore të mos valëviten edhe flamujt tanë. Zë vend mes sipatizantëve nga Kosova dhe kënaqem bashkë me ta me valëzimin e flamujve tanë, këngës, brohoritjeve, tam-tamve, borizanëve dhe lojës me zemër të sportistëve në fushë. Ragbi luhet në Zelandë të Re që para vitit 1900. Ky sport erdhi në Zelandën e largët nga Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe. Së pari loja u përhap nëpër Kolegje dhe me kalimin e kohës gjithnjë e më shumë përhapej derisa u bë sporti më i adhuruar. Sipas IRB (International Rugby Board) Zelanda është e para në botë, pastaj vijnë; Australia, Afrika e Jugut, Franca e Anglia. Në ndeshjet e kësaj loje stadiumet janë përplot me shikues. Ragbistët gëzojnë respekt, adhurohen prej të gjithë grupmoshave. Shqiptarët e vendosur këtu janë fansa të flakët të këtij sporti burrash që në vendin e tyre nuk njihej as atëherë kur lëshuan vendlindjen, as tash. Kampionati mbyllet me 23 tetor 2011. Ragbi është luajtur për herë të parë në vitin 1823 në qytetin Rugby (Ragbi) në Warwickshire të Anglisë. Në kolegjin e qytetit, gjatë një loje futbolli, djaloshi i quajtur Webb Ellis e kap topin me duar dhe vrapon nëpër fushë. Të frymëzuar nga Webb edhe nxënësit tjerë nisën ta bartin topin me duar drejt portës kundërshtare, duke i dhënë jetë kështu lojës që ma vonë u quajt Rugby, sipas qytetit ku u luajt së pari. Për nder të William Ellis edhe kupa (trofeu) mban emrin e tij. Kupën Botërore në Ragbi, të mbajtur për herë të parë maj – qershor të vitit 1987 në Auckland, e ka fituar Reprezentacioni i Zelandës së Re. Kupën pos Zelandës së Re e kanë fituar: Australia e Afrika Jugore nga dy herë dhe Anglia një herë.

• 

  Në tribunat e stadiumit gjatë ndeshjes Australi – Itali u valëvitë edhe flamuri kombëtar shqiptar dhe ai shtetëror i Republikës së Kosovës. 

  

  Eni Asllani ne shkallet e stadiumit 

  Zelanda e Re shampion bote për herë të dytë në Ragbi Në finale e Kupës Botërore të Ragbisë, Zelanda e Re doli më e fortë se Kombëtarja e Francës. Në stadiumin përplotë me shikues të qytetit të Auckland-it Kombëtarja e Zelandës e mposhti Francën 7 me 8. Zelanda rezultoi ekipi më i suksesshëm gjatë këtij Kampionati, duke fituar të gjitha ndeshjet. Pas fitorës Zelanda është në festë. Është kjo ngjarje ndër më të mëdhat për popullin zelandez. Që nga dita e hapjes së Kampionatit 9 shtator 2011 deri në mbyllje 23 tetor 2011 zelandezët jetuan për ketë fitore që ua dhuruan ragbistët. Ragbi luhet në Zelandë të Re që para vitit 1900. Ky sport erdhi në Zelandën e largët nga Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe. Së pari loja u përhap nëpër Kolegje dhe me kalimin e kohës gjithnjë e më shumë përhapej derisa u bë sporti më i adhuruar. Në ndeshjet e kësaj loje stadiumet janë përplot me shikues. Ragbistët gëzojnë respekt, adhurohen prej të gjithë grupmoshave. Shqiptarët e vendosur këtu janë fansa të flakët të këtij sporti burrash që në vendin e tyre nuk njihej as atëherë kur lëshuan vendlindjen, as tash.

My Journals, August 2000

We Albanians make majority in the classroom. Others are Somali, Ethiopian, Iraqi, Cambodian, and Bosnian. Today, in the afternoon classes we were practicing conversation. Topic af discussion was family, family tree, home. All, except for Kosovars had brought their photo albums, pictures of their families, video tapes, written memories, proof of their past. The teacher, a blonde with curly tailed hair and blue eyes (Kerri Ann) looked as if she were trying to say: “What about you Kosavars, what is this negligence about. Is this a carelessness, a rebellion?!” A silence, a moment of despair in the faces of Kosovo students. Well teacher: “Our photo albums, our books and notebooks, our children’s toys and other things that we used to care for as a sign of memory of our ancestors, things we have had for centuries, our cultural heritage, national, symbols, sunny landscapes were taken away from us and destroyed by the army of lost wars.
Sabit Abdyli

LESS (true story)

In that late afternoon Dan left with a bag in his hands to look for his friend. He had one thousand thoughts in his head. “Less has survived the war. Less is alive. Is it possible that he has forgotten me? What if…!” Dan walked through the village, with an unusual pace, not noticing the burned down and ruined houses, nor the walls with their threatening graffiti in the Cyrillic alphabet, nor the noise of the children who had just returned to what was their home after three month in the war camps.

By the stream on the other side of the village graveyard he stopped. On the far bank there was a red tape that waved in the wind. They had told him this was where they had seen Less.

 There he was, on the other side of the stream. He was coming shyly toward Dan. “There he is!” shouted Dan, excitement in his voice, and he opened the bag to take out the food. Emotionally Dan walked toward his tape. As Dan got closer to him Less stopped only ten or twenty yards away, behind the red tape. As Dan got closer to him Less moved further back as if he were telling him, ”No. I do not know you. I have started a new life. I find it better among the beasts. I do not want any more of torture. I do not tree, and shot five times … Only one bullet hit me, here in my leg, here … see, my left leg. And they killed Sam’s Jackie in front of her door. We have done nothing. And never ever again will I trust men.”

 The master leaned on a tree and felt the could sweat rolling down his forehead, striving to think of a way to get his Less back.  He stood up slowly, made another step towards Less, looking at him very carefully, but he realized that the good animal was not going to obey. He continued to walk toward Less with care, but Less bared his teeth, leapt up and ran towards the minefield, barking in fury, ”No!” Dan called when he heard the explosion … “he killed himself, they killed him, I killed him!”

Looking at the torn and bloody body of his friend he thought he saw the men in uniform telling him cynically, “We kill even when we are not there!”

Auckland, 5 February 2000

Sabit Abdyli      

Hiç mos shkoni ..

Ruhan Abdyli - Kabashi

Merren vesh gratë me shkue me u ankue te kadia në Gjilan, pse burrat po i marrin nga dy gra? Gjatë rrugës për te kadia garatë takojnë nji plakë dhe e pyesin, ku mund ta gjejmë kadiun se po duem me u ankue në burrat që po i marrin nga dy gra? Hiç mos shkoni, ju thotë plaka, se nuk keni ku shkoni, kadia vetë i ka, jo dy, po tri gra. Gratë sa marrin vesh se nuk kanë te kush me u ankue kthehen në gjysmë të rrugës.
Tregoi: Ruhan Abdyli 1906-1983.
Shënoi: Sabit Abdyli

ASDRENI JETON

Shkup, 1967. Ne mes Emine Kastrati, Prof. Hamez Reka, Dr. Petro Janura, Dr. Remzi Misini, Sevdije Toska, Mefail Adili ... rreshti poshte ulur: Ismet Hoda, Mensur Dema, Sabit Abdyli, Fazli Veliu, Njazi Rrustemi ..

Në fund të ligjëratave nga lënda Histori e letërsisë shqiptare II, maj 1968,  e lutem Prof. Petro Janurën (1911-1983)  të na fliste për jetën e tij. Po bëj abstraksion, na tha profesori, se parimisht nuk flas për vetën. Foli shkurt dhe u ndal më shumë te takimet e tij me poetin Aleksandër Stavre Drenova (1872 – 1947) në kryeqytetin e Rumanisë në Bukuresht. Poeti, vazhdoi prof. Janura, ushqehej në gjellëtoren e një shqiptari. I zoti i gjellëtores  për të mos prekur sedrën e poetit bëhej sikur po bënte pagesën, por realisht i merrte pak para.  Asdreni preferonte të shëtiste shtigjeve të parkut dhe në të njëjtën vend ulej gjithmonë. Ndodhte shpesh të kthente në restorantin e bukur, pronë e një shqiptari nga Korça.  Ne studentët shqiptarë shkonim në restorant për shkak Asdrenit dhe dy vajzave të bukura të pronarit, të cilat nuk na përfillnin fare.  Uleshim me poetin, i cili poezitë i mbante në xhepin e poshtëm të jelekut. I nxirrte dhe na lexonte. Një ditë erdhi pronari, dhe nga pozita e njeriut të fort, i tha Asdrenit:  Ztr. Aleksandër, mund te vish tek unë, ta siguroj një dhomë fjetje dhe do t’i kishe të gjitha falas në restorantin tim. I prekur në sedër, poeti u ngreh në këmbë dhe duke rënë me bastun dyshemesë, kundërshtoi: Mos mendo se je më i kamur se unë, kam sa për të jetuar dhe jetoj si dua vetë ... nuk dua lëmosh nga askush dhe iku...  Vërtet ashtu siç tha poeti ishte, pronari i restorantit vdiq, vajzat  e tij nuk u martuan kurrë. E bënë rrush e kumbulla pasurinë e të atit dhe u harruan për së gjalli. Asdreni jeton edhe pse nuk la pasuri, pallate e trashëgimtarë - përfundoi profesori.  

Shkup, 1968

SHPIRTI I GJYSHES

Në pushimoren buzë liqenit të Ohrit për pushime ishin shumë të rinj nga shumë qytete të Jugosllavisë së atëhershme. Afër tendave tona ishin fëmijët e qytetit Pula (Kroaci). Një fëmijë 8-9 vjeç nga Pula që në mëngjes vinte te tendat tona dhe nuk ndahej prej nesh gjatë gjithë ditës. Një ditë erdhi edukatorja dhe e mori duke qortuar. Lere, i them edukatores, nuk po na pengon gjë dhe po kënaqet me fëmijët tanë. Frank ditëve tjera prapë vazhdoi të vinte kur kishte mundësi. I afrohem qetë dhe me maturi Frank-ut dhe e pyes për prindërit, familjen... Mami i babit është si ju, flet si ju dhe nuk di kroatisht. Babi quhet Dino, mamaja Biserka kemi një dyqan argjendarie. Po ti, di ndonjë fjalë shqip si gjyshja, vazhdova unë? Po, ishte përgjigjja e tij. “Shpirti i gjishes” ( lexo gjyshes) kështu më thotë pa ja nda gjyshja. Zog shqiptari është ky, mendova, dhe gjaku është në pyetje që Franklini nuk na ndahet. Kisha librin “Tregime të moçme shqiptare” të Mitrush Kutelit me veti, e nxora dhe ja fala. E mori nxitimthi, e fshehu nën këmishë dhe i gëzuar shkoi te tenda e tij.  

(s.a)
Ohër, 1969

DIQYSH PAQTË

Hamez Rexhepi - Kabashi

Hamëz Kabashi (Hamëz Rexhep Kabashi 1896-1985) punoi si korrier  komune në Viti. Atij shpesh i duhej të shkonte në fshatrat Debelldeh, Mjak, Korbliq etj. për të dërguar ftesa (thirrje) banorëve të fshatrave të përmendura. Gjatë verës, tregonte vetë baci Hamëz, kur shkoja në këto katunde së pari kthehesha te kroni aty ku e mbanin tamblin vendësit në ena të posaçme prej llamarine që mos t’ju prishet nga të nxehtit. Gjithmonë e merrja me veti një kashtallë elbi të gjatë e hapja enën e tamblit dhe  me kashtallë e shuaja etjen me tambël të ftohët në vend të ujit. Dikur më hetuan dhe njëri prej tyre, më tha; Valla Qaush e kemi vërejt se po naj pi tamblin në krue, po hallall të qoftë se po e pi diqysh paqtë (pastër).

Shënoi: Sabit Abdyli

ME BISHT NË BISHT

Furtuna përplasje
Zi e më zi

Shqiponja me një krah fluturon
Itakës së ndarë me Gardh të dyfishtë

Prapa Gardhit djajtë me drapër e çekiç

                                     Shkurt 1997

Kopertina e librit

Parathënie

E gjeta të arsyeshme të dal para lexuesit edhe me një libër tjetër për kabashët e Kabashit të Anamoravës. Kësaj here duke u ndalur ekskluzivisht në trashëgiminë gojore të kabashëve. Për humorin therës e të shëndoshë, përmbajtjen e thellë dhe karakterin zbavitës të një niveli të lartë, krijimet gojore të kabashëve të bëjnë për vete. Shpesh mendoja nga e kishte burimin kjo mprehtësi e të shfaqurit të mendimeve me gjuhën e Ezopit, e gjykimit të drejtë. Këta njerëz nuk dinin shkrim-lexim, nuk kishin udhëtuar e parë botën, me përjashtim të një numri shumë, shumë të vogël, por zhdërvjelltësia për t’u gjetur, për të gjykuar drejt, qoftë edhe në situata të vështira, nuk u mungonte.  Anekdotat, thëniet, mahitë e tyre i karakterizon mprehtësia thumbuese, kreativiteti, porosia dhe domethënia e thellë. Nga trashëgimia e mbledhur mësojmë për karakterin, mentalitetin, qëndresën, dëshirat dhe virtytet e tyre. Ymer Kabashi, Halit Kabashi etj., në thëniet e tyre kishin porosi të qarta dhe herë-herë me aluzione të fshehta brenda. Ja si duhet të luftohet armiku, kur nuk ke mundësi të tjera, porosit Halit Kabashi: Anmikit theja gardhin, kullotja livadhin, zija udhën, mos e le rahat as n’shpi as jashtë shpije. Po përmend këtu edhe një mendim me kuptim domethënës të Ymer Kabashit: “Sa herë m’ka ardh keq, m’ka ra keq”. Në vitin 1913, pas asaj dhembjes së madhe, plojës, masakrimit të mbi 60 burrave në Kabash, oda, institucioni ku mësohej dhe ruhej historia, trashëgimia shpirtërore dhe arti i të jetuarit, qëndresës, u shthur dhe, me shthurjen e saj u tret edhe një pjesë e trashëgimisë shpirtërore, e historisë, e bëmave të kabashëve në shekujt XVIII - XIX. Atyre pak burrave kabashë, të cilët i shpëtuan plojës, iu desh kohë për t’i shëruar plagët. Dhe, oda kurrë më nuk arriti të ngrihej si dikur. Që trashëgimia e mbetur, e ruajtur për aq sa ka mundur të ruhet, në rrethanat që i përmenda, të mos tretej, i hyra punës dhe me kujdes i shkrova ato që i kisha incizuar në memorie në shkallën më të lartë të vëmendjes, drejtpërdrejt prej rrëfimtarëve: Ruhan Abdylit, Saqip Misinit, Jahi Selmanit, Miftar Osmanit, Haxhi Isuf Mustafës, Hamëz Rexhepit, Haxhë Azemit, Rexhep Zekës, Rexhep Sadikut,  Jakup Osmanit, Ilmi Sallahut, Haxhi Brahim Sallahut, Idriz Sallahut dhe të tjerëve, të cilëve u jam shumë mirënjohës.

           

Sabit Abdyli

Nxjerrjen në dritë të mahive, dialogëve tërheqës, urtive, thënieve të qarta dhe interesante, e bëra me qëllim që  të kenë mundësi edhe brezat e ardhshëm t’i shijojnë, t’i ndiejnë, t’i prekin për së afërmi këto sajime kaq magjepsëse, elegante e domethënëse të kabashëve.

           Jam i vetëdijshëm se për kabashët, pema gjenealogjike e të cilëve mbahet mend deri në 9 breza, për trashëgiminë gojore ka mbetur edhe shumë pa u vjelë. Mbetem me shpresë se ky libër do të jetë një nxitje për vjeljen e trashëgimisë gojore edhe në vendbanimet e tjera.  Mirëpres të gjitha vërejtjet dhe sugjerimet qëllimmira nga lexuesi. Adresa ime elektronike: sabitabdyli@hotmail.com

FARE NATYRSHËM

Shkruan: Hekuran Miraka:

Hekuran Miraka

Sabit Abdyli vjen me një libër me proza. Mirësevjen! Ky është urimi i parë. Po Sabiti nuk e ka fare mendjen këtu. Ai troket fare natyrshëm dhe thotë : - Erdha unë! Sabiti ka marrë kohën dhe vetveten si personazh në prozat e tij. Këta dy personazhe ai i vendos të lëvrijnë në rrugëtimin New Zeland - Ballkan. Nuk ngopet as këtu. I vë të lodhen edhe më shumë në rrugëtimin Auckland - Vendlindje. Në bagazhet e këtyre udhëtarëve vejevijnë herë të paqtë, herë të inatosur rrëfimet për t'u mbajtur mend. Sabit Abdyli ka mllef. Po nuk ka urrejtje. Ai vetëm sa rrëfen. Rrëfimi i tij nuk vjen në pozitat e një gjyshi, që kërkon të vërë nipërit në gjumë, po t'i bëjë ata të mburren. Jo vetëm kaq, por të gjykojnë tjetërsoj, jo kokëkthyer, por kohëkthyer. Dhe këtu të mbajnë qëndrim. Sabit Abdyli rrëfen qetë. Nuk të lodh. Është gjuha e përditshme. Dhe këtu ai tregon karakterin dhe formimin e tij, është i mençur. Përdor liberalizimin e gjuhës duke kundërshtuar në heshtje gjuhën liberale. Ka një të pastër normative. Si teknikë, i vjen përdore të bashkërendisë. Shkakun e lë ta vendosë lexuesi. 

Hekuran Miraka New York

PELERINË MALLI MBI SUPE DHE NJË COPË QIELL KOSOVE NË ZEMËR..

 Shkruan Antonina Kodheli:

Sabit Abdyli është mësues që e ndjeu dhe jetoi ashpër periudhën e para luftës dhe të luftës në Kosovë (1990-1999). Vetë ekzistenca e tij në mesin tonë është më shumë se një dokument i gjallë, përmbajtjesor e real. Kam bindjen se historia e kësaj toke e zgjodhi ta shkruaj këtë periudhë të dhembshme e krenare. Profesor Sabiti në të gjitha shkrimet përcjellë mesazhe të forta me vlera të mëdha artistike e shoqërore. 

Krijuesi Sabit Abdyli në skenën e krijimtarisë letrare është i pranuar dhe afirmuar nga një armatë e madhe lexuesish për librat e tij historike dhe të jetuara nga vetë ai, për rrëfimet e tij, anekdotat, aforizmat, për humorin, për artikujt e shumtë të botuar si në shtypin e vendlindjes së tij, gjithashtu edhe në shtypin e vendit ku jeton sot, në Zelandë të Re. Është shkrimtar vullkan në veprim. Kështu e njohim në shkrimet e tij, si një njeri qe nuk llogarit moshë, që  me krijimet e tij bëhet një me moshën e lexuesit i çfarëdo moshe qoftë ai, si  njeri që  edhe me një aforizëm, jep një mësim jetësor, aktual, prandaj pak ja dinë emrin dhe e thërrasin, PROFESOR. Ndryshe nga shkrimet e para historike dhe shoqërore, gjithnjë të jetuara, të cilat mbeten dokumente historike në duart e lexuesit, ketë here profesori ynë e le të lirë penën e tij dhe na paraqitet me një vëllim në vargje, po aq aktual dhe njerëzor, sa edhe veprat e tjera të tij. Ashtu siç është, si një patriot i flaktë, si një luftëtar i penës dhe i jetës, hedh mbi supet e tij pelerinën e rëndë të mallit, merr me vete një copë qiell Kosove në zemër dhe nis rrugët për të gjetur at që atij i mungon në jetë, që siç e thotë edhe në vargun e tij, kërkon...FJALËN FJALË DHE NJERIUN NJERI. Edhe në zjarr të ferrit do të shkelë, vazhdon poeti, për të gjetur at që kërkon. Pena e tij është e butë dhe mallëngjyese kur shkruan për mallin. Në poezitë e mallit për Atdhe çdo shqiptar, por më shumë mërgimtari, do të gjejë të shprehura në vargje veten e tij, dëshirat dhe mallin e tij, hallet  dhe ëndrrën për tu gjendur aty ku do të ngryset dhe të gdhihet edhe poeti ynë, në Atdhe. Dëshira e madhe e mërgimtarit për të folur, për të qeshur, për të kënduar dhe për të qarë vetëm shqiptarisht, shprehet thellë në poezitë e Profesor Sabit Abdylit. Shumë herë lotoi nga malli, por edhe kaq shume here të tjera qau prej inatit për fatin që pati ky vend legjendaresh. Si njohës i mire i rrjedhës së ngjarjeve në vendin e tij, i pashkëputur asnjëherë nga realiteti, poeti godet zhgënjimin dhe intrigën e kaprciozëve politikanë që luajnë me ëndrra dhe fate njerëzish. I revoltuar poeti ketë e shpreh në shumë poezi të tij.... DO TE DOJA TË JESH QIELL PA HILE....ose, FLASIM NE GJUHËN E NËNËS DHE QAJMË PA FAJ. Në ketë vëllim Profesori vjen të kujtojë lexuesin ku i kemi rrënjët dhe me penën e tij mbledh PORTRETE NJERËZISH TË MUNGUAR, siç shprehet në një varg të tij, na sjell pranë portrete dhe emra kreshnikesh të pushkës dhe të penës që shkruan historinë e këtij vendi, ATA QË E DESHEN DARDANINË ZONJË,... thotë në një poezi. Bashkon në poezi zëra heronjsh, zëra të njëjtë, të periudhave të ndryshme, por të të njëjtit ideal. Na sjell Kastriotin dhe Adem Jasharin, dy legjendarë të pushkës së kësaj toke mëmë, të njëjtën gjë bën edhe me Fishtën dhe Podrimën dy poetë të penës që ngritën peshë secili në periudhën e tij masa të mëdha njerëzish me idetë e tyre patriotike. Si  njohës i mirë i realitetit, forcës së fjalës dhe të penës, profesori vendos të na dhurojë një libër në vargje. Ky vëllim ka katër cikle të lira: MALL, IMAZH, KAPRICIOZE dhe  QIELLIT TË SAJ. 

Duke mbajtur mbi supe kaq mall, vargu jep imazhe për vendin dhe balten ku u rrit poeti, përshkruan me mjeshtëri çdo cak te shtëpisë dhe të rrugëve ku shkeli dhe hapë në sytë e lexuesit një parajsë të vërtetë, male të larta dhe krenare, fusha të jeshiluara, ajër të pastër dhe burime të kulluara dhe diku këtu pena e tij ngrin, thyhet, zhgënjehet. Nuk po e njeh me ketë vend poeti, i duket si një vend tjetër, sikur nuk jetoi kurrë këtu dhe shkruan në një varg rrëqethës... QË KUR ZOGJTË MORËN UDHEN, DIELLI I PRANVERËS NUK NGROH MË, ËSHTË AKULL I FTOHTË. Shikon me keqardhje NË KULLËN QË LINDI TRIMA  GOSTITEN HORRAT DHE JU VENË PLISA TE BARDHË. Gjendjen e sotme ne vendlindjen e tij poeti e godet me forcë dhe hapur në shumë nga poezitë e tij dhe shpreh keqardhjen që nuk mund të bëjë dot asgjë për ketë vend që e do kaq shumë. QIELLIN E KOSOVËS E ZUNË RETË QË JA MARRIN FRYMEN, QULLASHËT ME INTERESA KLANESH, dolën në skenë të ndrydhin lirinë që u sakrifikua kaq shumë, që u derdh kaq shumë gjak. Pena shkruan dhe vargu psherëtin për të pazotët që erdhën të lozin me fatin dhe ëndrrat e njerëzve qe luftuan, që erdhën të bëhen pengesë në të ardhmen e fëmijëve të tyre të pafajshëm. Vargu loton dhe kërkon nëpër botë te mbledhë THERMIJAT E NJË KULAÇI TË PJEKUR NË ZJARR DHE NË HI, siç thotë në një varg poeti, por me kot lodhet. Bijtë e kësaj toke u shpërndanë si zogjtë e korbit nëpër bote duke mësuar pa dashur as ata vetë anë të reja horizontesh të pashkelura. Kur u ngritën një mëngjes panë që dielli nuk lindi atje ku e prisnin, por ju kishte kthyer shpinën ashtu si vetë fati i tyre dhe vatrat e tyre. Kur folën me fëmijët ne telefon u përshëndeten si dreqër, njeri mirë mëngjes dhe tjetri mirë mbrëma....Me psherëtima dhe me lot ne sy pa dashur as vetë, profesori gjendeshe në anën tjetër të globit, në breg të një oqeani të pafund. e vetmja shoqëri dhe ngushëllim e tij ishin valët e oqeanit. Me to bisedonte dhe nxirrte mallin, sepse ishte i bindur qe ujërat në rruzullin tokësor takohen diku dhe njerëzit në kontinentin tjetër do ta merrnin mesazhin e dhimbjes. Varka të përplasura në det po të ishin poete do të shkruanin të njëjtat vargje si të poetit tonë...VALË MOJ HILEQERE, FRESKOMË EDHE MUA, SE JAM MERGIMTAR, shkruan poeti me dhimbje në një poezi të tij .Ky vëllim poetik që do të marrë lexuesi në dorë, ka vlera të mëdha edukative dhe është ngritur bukur dhe me kujdes në art. Realiteti i dy periudhave të jetës që jetoi poeti shpaloset fuqishëm si një mësim jete për të gjithë ne vargun e tij të qëlluar lirik. Në një poezi profesori shkruan; QË TË JESH NJERI DUHET TE SHIKOSH NE SY TE ARDHMEN DHE TË KALUAREN. Ketë do të rrënjose si poet dhe profesor, si prind dhe si njeri i rrallë. Kjo ide dhe punë e kujdesshme e shprehur në ketë varg të lirë, e bën ketë vëllim të dashur për lexuesin dhe të veçantë. Faleminderit profesor ynë për ketë dhurate që na bëre! 

Korrrik, 2014

Shaqir Kabashi, njeriu i aksioneve të guximshme

Shaqir Xhem Kabashi 1925-1997 

“Kabashi i takonte grupit të luftëtarëve që haptas njiheshin si luftëtarë të luftës së ftohët ... katër herë u lëshuame parashutë në malet e Shqipërisë, mes viteve 1949-1953, në misione sekrete për ta rrëzuar qeverinë komuniste...”

Shaqir Kabashi ishte një nder  pjesëtaret më aktiv të operacioneve anglo-amerikane për rrëzimin e regjimit komunist në Shqipëri, në vitet 1949-1953. Shaqiri u lind në vitin 1925 në Kabash, fshat ky i njohur në Anamoravë  për sakrifica e flijime për çështjen kombëtare. Po përmend këtu disa prej flijimeve të familjes së Shaqirit: Gjyshi i tij, Ibrahim Ahmet Kabashi u vra nga forcat e Turgut Pashës 1910 bashkë me kushërinjtë e tij të parë, Adem e Mustafë Kabashin. Agushi, vëllai i gjyshit të Shaqirit, vritet më 1913 bashkë me 50 e më tepër kushërinj të tjerë nga forcat serbe, Tafa /kushëri/ vritet më 1943, Hamdi e Bajram Kabashi /kushërinj të parë të Shaqirit/ vriten më 18 prill 1945 në malet e Kopilaçës në luftë me Brigadën e XVII – të  sllavo-maqedone.  Hasani, komandant batalioni /axha i Shaqirit/, plagoset për vdekje duke çarë pritën  në kufirin maqedonas-grek, me 28 nëntor 1945 /varri nuk i dihet/, Rexhepi, zëvendëskomandant batalioni  /kushëri i parë/ në dhjetor të vitit 1945 vdes në Florinë /Greqi/, Ibrahimi /vëllai/ në vitin 1951 vritet nga forcat e sigurimit shqiptar dhe Ahmeti  /kushëri i parë/  në vitin 1953 gjatë desantimit në Shqipëri bie në grackën e Sigurimit shqiptar dhe dënohet me vdekje. Shaqiri që në moshën 19 vjeçare i rrëmbyer nga ndjenja patriotike, u bë krah i fortë i çetave  balliste që ishin vu në mbrojtje të trojeve denbabaden shqiptare në Anamoravë të Kosovës e më gjerë. Fundja, ai po ndiqte rrugën e paraardhësve të tij, që kurrë nuk pushuan së luftuari kundër pushtuesit të huaj. Në çetat, që vepronin në malet e Kopilaçës /1944-1945/ u çelikos për t’u përballuar katrahurave që sjellë lufta. Shaqiri që kishte trashëguar cilësitë më të mira të të parëve të tij dallohej si një ushtarak model, i zoti, trim dhe me mendje të shkathët. Në gjykime i drejtë, por herë-herë i rrëmbyer. Kundërshtar i devotshëm i komunizmit. Si pjesëtar i forcave anglo-amerikane disa herë mori pjesë në desantët e organizuara me parashutë nga territori grek, italian e gjerman kundër regjimit komunist në Shqipëri. “ Z. Esat Bajraktari, shkruan Beqir Sinaj në gazetën “Bota sot”, 17 nëntor 2003, faqe 25, i cili e ka njohtë nga afër Shaqirin, rrëfen: “Katër herë ka hy në Shqipni Shaqiri. Dy herë bashkë me Hamit Matjanin në Jug të Shqipnisë dhe dy herë tjera në Veri me Gjon Gjinin dhe Han Kotaren.”  Edhe pse kishte desantuar shume herë, asnjëherë sigurimi nuk arriti ta kapte, gjithmonë kthehej në bazën e nisjes i pamposhtur. Në desantin e muajit gusht të vitit 1951 i vritet i vëllai Ibrahimi. Ilegalisht vjen në vendlindje, nëntor 1950 dhe në vitin 1952 pas desantit në Shqipëri. Herën e dytë ishte i plagosur në këmbë. Shërohet  ilegalisht në shtëpinë e Xhemajl Azizit në Kabash dhe pas dy-tri javësh e kalon kufirin maqedonas për në Greqi. Kjo ishte hera e tretë /1945, 1950 dhe 1952/ që po e kalonte në këmbë, shkelte të njëjtën rrugë. Në aksionin maj-qershor të vitit 1950 në rajonin Mat-Mirditë, zonë e Kthellës, grupi diversant në mesin e të cilëve  ishte Shaqiri me kushëririn e tij, Ahmetin, Beqir Bajgorën nga Peja, Hajredin Vuçetërnën, Destan Berishën etj. me komandant Riza Alijan nga Prizreni, ranë në pritë të forcave të Sigurimit shqiptar. Ja si e përshkruan betejën me forcat e ushtrisë dhe Sigurimit shqiptar antikomunisti Bardhok Ndreu: “S'kemi ecur më shumë se 100 metra, kur kemi hasur një perde të dendur zjarri, që nuk merrej vesh se nga ç'anë vinte. Nga të gjitha anët krisma automatike. Zjarri ishte i rreptë. Kosovarët luftonin trimërisht, por në zjarr e sipër mbetet kapedani Riza Alija...”  (Marr nga artikulli i Dalip Grecës “Sigurimi i dha Zefit helm që të helmonte Mark Pirolin”, publikuar në gazetën “Standard,” 27. 12. 2008, Tiranë. Shërbimi sekret Amerikan e Anglez kur kuptoi se Kim Filbi po informonte sovjetikët për planet e tyre, ata i ndërprenë aksionet. Deri në vitin 1955  Shaqiri jetoi në Greqi, kampin “Lavrios”.  Pas një qëndrimi të shkurtër në Francë, në vitin 1956, vendoset përfundimisht në Amerikë. Në vitin 1966 i përmalluar për shokët, familjarët... Shaqiri vjen për vizitë në Turqi. Në Stamboll,  çmallet me të vëllain Destanin, motrën Faten dhe familjarët tjerë të ardhur nga Kosova kastile për ta takuar Shaqirin. Në të kthyer për në Buffalo të Amerikës ndalet te kushërinjtë, shokët e luftës: Nezir e Mejdi Kabashi në Gjermani.  “Xha Shaqiri,– ishte i matur, i vëmendshëm, fjalëpakë, modest, mirë i informuar për situatën në të gjitha tokat shqiptare e më gjerë. Sa mori vesh se jam me profesion mësues ju bë qejfi shumë. Kosovës, tha disa herë, i duhen njerëz të ditur e të shkolluar. Djalin e vëllait, Salihun, që ish vendos në Stamboll për të jetuar, e urdhëroi: Kthehu prej nga ke ardhur. Atje, duhesh të qëndrosh! Guri i rëndë është veç në vend të vet.  Kisha dëshirë të fliste për rezistencën, për aksionet e rrezikshme të vitit 1944 -1945, desantët aq te guximshme me parashutë në vitet 1949-1953, kalimin ilegal të kufijve Shqipëri-Kosovë,  Maqedoni-Greqi, por nuk e tha asnjë fjalë për atë periudhë.” /Ferat Abdyli, arsimtar, i lindur në vitin 1940 në Kabash, i cili u takua me Shaqir Kabashin në Stamboll, gusht 1966/.  Gazeta “Buffalo News”, në artikullin, - Luftëtari i luftës së ftohtë - me rastin e vdekjes së Shaqir Kabashit, në faqen e parë të saj,  27 dhjetor 1997, shkruan: “Kabashi i takonte grupit të luftëtarëve që haptas njiheshin si luftëtarë të luftës së ftohët ... katër herë u lëshua me parashutë në malet e Shqipërisë, mes viteve 1949-1953, në misione sekrete për ta rrëzuar qeverinë komuniste. Shaqir Kabashi bëri një jetë të qetë në Williamsville.  ... Ai ishte shumë privat, thjeshtë kishte dëshirë të shkonte në punë dhe të kthehej në shtëpi. ...  ka punuar në Tonawanda General Motors. ...ishte njëri ndër luftëtarët e fundit të luftës së ftohtë...  nuk u martua kurrë.”

Kam parë edhe të tjerë gjithandej Shqipërisë ...

Ibrahim Xhem Kabashi 1929-1952

Në  vitet 1990 dhe 1993 vjen në Shqipëri në kërkim të eshtrave të vëllait të tij, Ibrahimit /1929-1952/. Pas shumë hulumtimeve këmbëngulëse, peripecive, harxhimeve të shumta arrin t’i gjej eshtrat e Ibrahimit dhe i rivarros me të gjitha ceremonitë fetare në varrezat myslimane në Hilmar, afër Fierit. Në Kabash, në shtëpinë e tij, më 12 maj 2004, Habib Ahmet Agushi,  kushëri i afërt me Shaqirin,  derisa fliste për të atin, Ahmetin, i pushkatuar në vitin 1954, hulumtimet e tij për ta gjet varrin, të cilin nuk e gjeti, takimin me Shaqirin në Shqipëri,  nën tymin e cigareve që i ndizte njërën pas tjetrës, më tha: “Pasi e rivarrosëm Ibrahimin, Shaqiri  për ta ngushëlluar vetën  dhe mua,  i mërzitur ndërhyri me fjalët: U hoq qafe njëherë e përgjithmonë sistemi komunist, që na ka shkaktuar kaq shumë vuajtje, kaq shumë vdekje... nuk jemi vetëm ne që po kërkojmë varrezat e njerëzve tanë. Kam parë edhe të tjerë gjithandej Shqipërisë duke kërkuar eshtrat e burrave të zhdukur,   të cilët e kundërshtuan, nuk e deshën, e luftuan murtajën komuniste e cila ka lënë në zi përjetë familje të tëra. Fundi, bacoo, nuk i dihet burrit! Në vitet e 50-ta, ne kemi desantuar këtu për ta përmbys regjimin komunist të vetëdijshëm se edhe mund të vritemi. Pas gjetjes së eshtrave të Ibrahimit,  Shaqiri  u lirua nga ankthi që e kishte munduar dyzet vjet me radhë. I gëzuar edhe për faktin e ardhjes së demokracisë në Shqipëri, ai e ndjente, besonte fort  se edhe Kosova ka për ta gëzuar lirinë.  E përcolla me veturën time deri në kufi të Greqisë. U ndamë,  me shpresë se do të shihemi prapë,  por  Shaqiri nuk e priti 12 qershorin e vitit 1999, ditën kur nisi të valëvitet flamuri me shqipen dykrenore lirisht qiellit të Kosovës, vdiq më 18 dhjetor të vitit 1997 në Buffalo të Amerikës. Ceremonia mortore u mbajt në New Jersey, kurse u varros në Long Island  (New York).”   I ndjeri me testament i la Qendrës Islame Shqiptare të New York-ut dhe New Jersey-it mbi 400 mijë dollarë. Në shenjë nderimi, salla e xhamisë në Garfield të New Jersey-it  quhet, Salla “Shaqir Kabashi”. 

Sabit Abdyli, Auckland

Hasan Bislim Ahmeti – Lubishta, ushtar i devotshëm i Shqipërisë Etnike

Shkruan: Sabit Abdyli

Hasan Ahmeti

Hasan Ahmeti u lind në vitin 1922 në fshatin Lubishtë komuna e Vitisë. U rrit dhe u edukua në familjen Ahmetaj, e cila  shquhej për ruajtjen e traditave kombëtare. Që në rini të hershme u dallua për zgjuarsi e trimëri. Nga të parët kish  mësuar se si duhet të mbrohet nderi e atdheu. Në moshën 22 vjeçare /1944/ e mobilizojnë me dhunë, në aradhet partizane. Hasani duke parë tmerret, torturat, padrejtësitë që bëheshin nga  serbët, që tani në shapkat e kralit kishin vu yllin pesëcepësh, kundër shqiptarëve dezerton nga aradhe partizane e stacionuar në kishën e Deçanit dhe kthehet në shtëpi për t’ju bashkangjitur forcave balliste që luftonin në malet e Anamoravës. “Në këtë lojë të ndytë antishqiptare, për fatin tonë të keq, në aradhet partizano-çetnike kishte edhe shqiptarë të shitur, të mashtruar nga propaganda sllavokomuniste. Ata, për serbët e kishte fjalën, ishin të njëjtit që më 1913 masakruan e vranë 90 lubishtas, në mesin e tyre 8 të familjes sonë duke i gropos, disa prej tyre edhe  për së gjalli në Livadhet e Podgorcit, ishin të njëjtit që në vitin 1918 na dogjën shtëpinë, na konfiskuan 5 hektarë tokë pjellore rreth lumit Gërqarica, ishin të njëjtit që e vranë kushëririn Rexhepin, ishin dhe mbetën, ata  që ishin edhe më vonë; masakruan, rrahën për vdekje shqiptarë të pafajshëm gjatë aksionit për mbledhjen e armëve në vitin 1956, burgosën, persekutuan e vranë edhe në vitin 1968, 1981, 1989, të njëjtit me dhunën e policisë e të ushtrisë në vitin 1990 e shuan parlamentin, qeverinë e Kosovës. Elaboratet, skenarët për asgjësimin e shqiptarëve dhe popujve tjerë jo serb, serbët i kanë që nga koha e Millosh Obrenoviqit, bacoo...!  -  më pat thënë xha Hasani, kur isha në vizitë te ai në Australi, në vitin 1991,  rrëfen nipi i tij Nexhmedin Ahmeti.

                                 Hasan Ahmeti ishte antar aktiv i Lëvizjes së Legalitetit

Hasan Ahmeti merr pjesë me pushkë në dorë në të gjitha betejat e zhvilluara në malet e Kopilaçës (1944 – 1945) kundër forcave çetniko-partizane.

Për shkak rrethanave të krijuara në nëntor të vitit 1945, Hasan Ahmeti bashkë me ushtarët tjerë të lirisë pas një udhëtimi 14 ditësh në këmbë dalin në Greqi. Në një takim të organizuar, në Delemount të Zvicrës në vitin 1986 me komandantin e forcave balliste të Karadakut z. Hysen Tërpeza, i cila sa mori vesh se kush jam, më tha: “Hasani ishte i përgjegjshëm,  serioz në kryerjen e detyrave,  ushtar i devotshëm i Shqipërisë Etnike, njohës i shkëlqyeshëm i ternit ku vepronim, i shkathët, i zhdërvjellët në aksione,  i zoti i pushkës, patriot i flakët...  Në vitin 1980 u takova me Hasanin në Turqi...  Ai, edhe në Australi  po punon në dobi të shqiptarizmit.  Në malet e Lubishtës (1944 -1945) na kanë ndihmuar edhe vëllai i Hasanit, Destani dhe xhaxhai i tij Ruhani duke na furnizuar me ushqim e gjëra tjera të nevojshme nga dyqani i Lencit në Letnicë.”  (Sipas Nexhmedin Ahmetit, gasterbajter në Zvicër, i lindur 1955). Në Greqi nga forcat anglo-amerikane përgatiten për ta rrëzuar regjimin komunist në Shqipëri. Pas desantit në Shqipëri kusheriri i Hasanit Sejdi Ahmeti dhe nipi Muharrem Toplana bien në duar të sigurimit shqiptar, kurse Hasani falë gjindshmërisë, fatit, greqishtes që e fliste mirë arrin disi ta braktisë Shqipërinë bashkë me Muharrem Bajraktarin dhe përkrahësit e tij. Në Serafin afër Athinës punon shërbëtor në një familjeje greke. Gjatë kësaj kohe e kidnapojnë njerëz të panjohur dhe e detyrojnë për të kryer punën e qymyrxhiut në vapor pa pagesë. Me ndërhyrjen e Muharrem Bajraktarit policia greke pas 6 muajve e gjejnë dhe arrijnë ta lirojnë Hasanin. Hasan Ahmeti i demoralizuar për dështimin e aksioneve  kundër regjimit komunist në Shqipëri, pas atij dekonspirimi të kryer nga agjenti i dyfishtë Kim Fillb, pas 11 vjetëve qëndrimi në Greqi, më 24 korrik 1956 vendoset në Australi. Në Australinë e largët Hasani  nuk e pushoi veprimtarinë e vet për bashkimin e gjitha trojeve shqiptare.   “Në shtëpinë tonë - tregon e bija e vetme e Hasanit, tani e martuar me banim në Victoria, Australi - babai kishte  një dhomë të veçantë për shokët e të njëjtit ideal: Adem Gllavicën, Isuf Ukën, Azem Bytyqin...  me gjasë aty erdhi edhe kreu i Legalitetit Abaz Kupi, të cilët i priste dhe i përcjellke si e ka zakon shqiptari”. Për shkak kësaj veprimtarie patriotike të tij, anëtarët tjerë të familjes Ahmetaj, të mbetur në Lubishtë  persekutoheshin pareshtur. Destanin, vëllain e Hasanit e kishin urdhëruar që vazhdimisht të paraqitej në zyrën e sigurimit shtetëror në Gjilan ku maltertohej fizikisht derisa më 24 korrik 1998  kriminelë të porositur nga UDB-eja, dy polic serbë dhe një femër po ashtu serbe futën në shtëpinë e Destan Ahmetit, në Ferizaj, pasi i marrin të gjitha gjërat me vlerë; parat, arin e gjësendet tjera, Destanin e vrasin mizorisht. 

Së bashku me shokët e luftës, fotografuar pas arratisjes në Greqi

                     Faqja e parë e ditarit, 7 shtator 1944

  

Hasani vdiq më 1995 e u varros në Victoria, Australi. Në varrim morën pjesë shumë shqiptarë të ardhur nga të katër anët e Australisë dhe nga Kosova. Për jetën, veprimtarin e të ndjerit folën, veteranët e Lëvizjes për Çlirimin Kombëtar; Kadri Muka e Kapllan Mala. Hasani la pas vetës,  në Australi, vajzën, tre nipa dhe një ditar prej 32 faqesh fletoreje të shkruar me dorë, ku paraqet opinionin e vet për luftën në vitin 1944, propagandën sllavokomuniste duke përmend edhe emra konkret te shqiptarëve, të cilët siç thotë Hasan Ahmeti: “... kishin tradhtuar interesat kombëtare dhe ishin vu në shërbim të komunizmit...”  

AFORIZMA (Nga libri "Letra, Anekdota, Aforizma ..", Gjilan, 2013, Sabit Abdyli)

Provinciali thirret në krejt gjeografinë e historinë e bashkëkombësve të tij, por me shpirt e dije është në nivel të mëhallës e provincës prej nga vjen, i ngushtë dhe i kufizuar për gjithçka.

Sa të trasha i kem maskat tregon proverbi: Me njohtë mirë tjetrin duhesh së pari ta kesh hangër nji thes krypë me te. Ta njohësh mirë shqiptarin s'ka nevojë ta hash një thes kripë me te, jepi pushtet dhe e sheh kush është.

Krijuesi mediokër kur flet për kolegët e tij krijues, për të mbetur vetë i madh, lavdëron e përmend vetëm ata që janë më poshtë se ai.

 Njerëzit me ambicie të sëmurë për të qenë i madh (i parë) edhe kur mbërrijnë të bëhen të kamur, në shpirt mbetën të varfër, xheloz, arrogant e agresiv sidomos me miqtë që ja kalojnë me dije e autoritet, kurse me njerëz prej të cilëve i varet ekonomia (biznesi) vazhdojnë t'ju vardisen e bëjnë temena.  

Parullat edhe kur thuhen e shkruhen haptas kujdes nga to se prapa tyre fshihen pisllëqet nga më të poshtrat.

Brenda një cikli me poezi mjafton dy-tri prej tyre të jenë pak më shumë se të mira dhe cikli është i mirë, ashtu siç është e mirë poezia që brenda saj, ka qoftë edhe një fjalë (varg) të qëlluar.

 Historinë po nuk e shkrove vetë, të tjerët  ta dredhojnë sipas qejfit e interesit të tyre. Duke shkruar historitë e vogla (familjes, mëhallës, fshatit, qytetit etj.), kuptohet  me dëshmi e fakte, shkruajmë (kompletojmë) historinë tonë të madhe.

PA ARSYE
Në tel. i them djalit pse nuk je paraqit, u bam merak, ku mbete?  I rritur jam, o babë, nuk humbi ...dhe   për dy -tri ditë që nuk paraqitem s'keni pse të baheni merak ashtu pa arsye!  Hee, kështu jemi ne prindërit, i thash, bahemi merak edhe pa arsye.

Në pushtet zakonisht vijnë njerëz, që dinë të dredhin e zhdredhin, manipulojnë, shtyhen me bërryla,  njerëz teneqe, pojo, jopo.  

As shekujt, as okupatorët nuk patën sukses në zhbërjen e qenies shqiptare, tamam kur mendonin ata se mbaruam, ndodhte ringjallja. Në gjene tona kemi një gjen mbrojtës si asnjë popull tjetër.
Lidhja më e qëndrueshme mes njerëzve është interesi.

Prodhim kohe: Kanë tituj, po s'kanë vepra!

Gjetja shkak e gabime për ta ndëshkuar tjetrin (zgjatur veshin fëmijëve),  ne shqiptarët i kemi edhe te lojërat e fëmijëve. Ju kujtohet ajo pyetja provokuese e të rriturve për fëmijët:   "Çfarë uji  i ke dhanë gomarit, të nxehtë apo të ftohtë?

  Pa hy shtigjeve të panjohura nuk mund t'i njohësh ato.

Po shkrove për ndonjë vepër të vogël (vepra të mëdha nuk kanë) të rastësishme të mirë të njerëzve me mentalitet mediokër duhesh ta rritësh e bësh më strateg se Skënderbeun, më të përkushtuar për të drejtat e njeriut se Nelson Mandela, më humane se Gonxhe Bojaxhiun etj, po e le më të vogël se të përmendurit, nuk i pëlqen atij.

S'ka nder më të madh për mërgimtarin sa ta dëgjosh kur flet për politikën, historinë, bëmat e tij patriotike, sportin, artin, religjionin, mjekësinë, me një fjalë për të gjitha. Të flet me kompetencë, bindjen më të madhe se e ka mirë, se i di të gjitha. Sabri (durimi) jonë për ta dëgjuar është më shumë se terapi e ushqim shpirti e mendjeje për njeriun, i cili  s'ka me kënd ta çel gojën në shtëpi ose ka po nuk e dëgjon kush.

Shumica e njerëzve tanë janë me prirje që për një të rënë krahëve, për një pozitë, qoftë ajo edhe për të duk në podium afër liderit, nënshtrohen, përulën e shiten

PËRSOSMËRIA
Një piktor sa herë shkonte në vizitë te miqtë, të cilëve u kish dhuruar apo shitur piktura, brushën dhe ngjyrat i merrte  me veti se gjithmonë kish për të shtuar ose hequr diçka në to.

SHOKU I MIRË
Baba më ka pas thanë, shokun e njeh kur ta ndan mollën. Nëse pjesën e madhe e merr për veti: Hiqu prej tij. Ende po pres me gjet një shok (mik) që pjesën e madhe të mollës ma ndan mue!
Këto ditë një shoku im i mirë, në kërkesat e tepruara të njerëzve të pafytyrë u përgjigj me  thënien e popullit: “Ha bukë e le vend për ujë”!

Vetë lavdërimet  për tu shitur sikur je i madh, hapë sytë  e tjerëve të të shohin ashtu siç je: i vogël, i ulët, hiç dhe mendjemadh.

Në profilin tim kam në miqësi një kategori miqsh që lexojnë (shohin) çdo postim timin, por nuk thonë keq edhe kur ju duket keq, as nuk thonë mirë edhe kur ju duket mirë: keq, ju vjen keq, mirë, s’ju vjen mirë.   Kryesorja më lexojnë, jam nën vëzhgimin e tyre, kjo ka rëndësi.

E keqja është se dobësitë mikut e shokut ia themi pas shpinës, bile edhe të fryra, lavdet (të shumtën e herëve) false në sy. Do të duhej të jetë e kundërta.

Martesa është zinxhirë në qafë, varet prej të martuarave sa do të jetë i rëndë ose i lehtë. (s.a)
Kur kish pas vdek i pari Shkodrës, këtyne herësh, shkodranët paskan kënduar:: Mori Shkoder të mori gjoli, mbete n'dorë  të Hasan Kokolit.

-Në modë sot janë, si asnjëherë tjetër:  çervish antologjitë, mbrëmjet  poetike – kanagjegji , akraballëk ndarje çmimesh, këngë cullako tallava dhe selfie inato -intereso politika. (s.a)
-Nuk gabojnë asnjëherë ata që nisen nga vetja! (s.a)

-Rrallë ose fare nuk  flas për sukseset e veprat e mia, më tha këto ditë një mik , thjesht nuk dua  t’i shoh tek ju zihet fryma e mbetën pagojë xhelozët rreth meje. (s.a)

-Shteti tamam shtet edhe mediet i ka tamam.  Kam dëgjuar se qeveritë në Angli financojnë gazetën e vetë për ta kundërshtuar qeverinë për lëshimet, parregullsitë, gabimet etj., por gjithmonë me realizëm. Te ne mediet janë ose pro ose kundër. Ato pro me kokë në thes  thurin vetëm lavde, kurse ato kundër më shumë shajnë e shpifin se tregojnë dobësitë e njëmendta të kundërshtarit.  (s.a)


-Dëgjove Mush, i hëngër fjalët Kryemadhi! E kam dit që i ha dhe i luan, se, gjithmonë më fol për fytyrë e ndershmëri. (s.a)

-Foto selfie, dashuri selfie, politikë selfie, gazetë selfie, zbulime selfie, krejt selfie .... tatari na raft në fije! Lëmsh e bëmë gjuhën! (s.a)

-Të ardhurit në pushtet (të cilitdo krah, ngjyrë  qofshin  ata) me dredhi, shpifje, sharje për kundërshtarin, premtime në hava, pa programe pune të sinqerta, lëmsh e bëjnë shtetin. (s.a)

-Asnjëherë budallallëku nuk u vlerësua si tash. (s.a)

-Shqiptari,  xhelozinë e smirën i ka vetëm për të vetin. (s.a)

-Shumicës së njerëzve u mungon sensi i masës , janë patetik e fals, sidomos për lëvdata në hava, vetëm ashtu "hajt sa me ta bë qejfin” , qoftë edhe kur krejt ndryshe mendojnë! (s.a)

-Thonë se kur bëhen bashkë dy e më shumë njerëz edhe mund të xhelozojnë e grinden mes tyre, dy e më shumë kabashë, kur bëhen bashkë, kënaqen me humor e llafe.  (s.a)

-Japonezi, punën që bën tjetri, thotë; pse nuk e bëj edhe unë, punën që nuk e bënë askush, thotë; pse nuk e provoj ta bëj unë. Ne shqiptaret, e bëjmë të kundërtën. Punën që e bënë gjithkush, themi; pse ta bëj edhe unë, punën që nuk e bën askush, themi; s’kam si ta bej unë. (s. a)

-Në Ballkan dimër përherë është për popujt, pranverë e verë e kanë vetëm mashtruesit, rrencat, analfabetët ... (s.a)

-Me rrush e çika të reja, gjithkush të ban konak! (s.a)

-Baba jem, thoshte, kur ta bajsh nji punë, bane ashtu mirë, që puna me u dridh prej teje, jo ti prej punës. (s.a)

-Në bazë të një individi nuk vlerësohet populli, kombi, grupi, rajoni që i përket atij, por në bazë të popullit, kombit, grupit, rajonit të cilit i përket mund të vlerësohet individi. (s.a)

-Kohë e qullët, asgjë më nuk mbet drejt në këmbë! (s.a)

-Dy mënyra përmes të cilave hapen rrugët e suksesit; t’i thuash të bardhës e zezë, dhe të zezës e bardhë. (s.a)

-Ta vlerësosh tjetrin krejt zi,  i zi je edhe vetë. (s.a)

-Në politikë  fitojnë njerëzit, që lëpihen.  (s.a)

-Lideri politik (tamam lider) për ta udhëhequr shtetin duhet të jetë i votuar përtej mëhallës, përtej katundit, qytetit, partisë e rajonit të cilit i përket. (s.a)

-Faqet e internetit, FACBOOK  etj. janë privatësi  aq sa është edhe kafazi i artë (shtëpitë) në lojën BIG BROTHER. Dhe mirë që është kështu, çdo gjë transparente. (s.a)

-Kur ke shtetin (ama tamam shtetin) ke te gjitha: ke lirinë, punën, kombin, fenë, shkollën, shëndetin, të tashmen, të ardhmen, rregullin e qetësinë.  (s.a)

-Të folurit (shkruarit) qetë e me kulturë,  vetëm teveqeli  e merr (lexon) si  frikë. (s.a)

-Hapa albumin e fotove dhe po shikoja. Sa mirë më dukej veta në fotot e rinisë dhe për të mos u demoralizuar më këto fotot e fundit i lash t’i shoh mbas disa vjetësh. (s.a)

-Mos më kërkoni në gjeti, në shkrimet e mia më gjeni, aty jam, krejt qysh jam. (s.a)


-Kur ishim të varfër ushqimin më të shëndosh e kishim, ndonjëherë edhe i pamjaftueshëm, por  kurrë nuk hëngrëm mish, pemë e perime të rritura, pjekura e ruajtura dhunshëm me preparate   kimike . (s.a)

-Kam dëgjuar se Luksemburgu nuk kish universitet, po ekspert, kuadro profesionistë me udhëheq shtetin si është më se miri i ka me bollëk. Kosova në secilën mëhallë  ka hap fakultete po kuadro e ekspert pak ose hiç. Veça dynjas jemi dhe pikë. (s.a)

-I bardhë si bora në maje mali me qenë, i ligu të zi të sheh! (s.a)

-Mediokreti  është ose servil ose arrogant dhe kurrë vetvetja. (s.a)

-Gjithsecili ka një mall, mërgimtari ka plus edhe vendlindjen. (s.a)

-Në demokracitë e brishta populli me votën e vetë të lirë zgjedh “shërbëtorët” e tij mbretër. (s.a)

-Në emër të kulturës, kohës e emancipimit ose vetëm  se mundet,  ta torturoj e ul poshtë gruaja burrin,  burri gruan  nuk është kulturë e përparim, por është primitivizëm e mjerim. (s.a)

-Në tokat shqiptare kush vjen në pushtet me te fillon rilindja, shteti, historia, përparimi, demokracia ... dhe kështu gjithmonë jem në fillim të bërjes shtet. (s.a)

-Shqiptarët më shumë janë proletarë e internacionalistë se shqiptarë. (s.a)

-Punë inatesh; elektoratin e partive shqiptare më shumë e gëzon humbja e partisë kundërshtare se fitorja e  partisë së tyre. (s.a)

-Ata, që nuk nguten, mund edhe të mos fitojnë, por nuk humbasin kurrë (s.a)

-Kryefjala dhe fjala kyçe e programeve të partive shqiptare janë: premtimet n’hava, sharjet, shpifjet e trillimet për të përlyer e njollosur sa më shumë kundërshtarin e krahut tjetër. (s.a)

-Keq që njerëzit e kulturës mësuan nga politika hipokrizinë dhe krejt njëjtë udhëheqin kulturën, si politikanët politikën. (s.a)

-Pothuaj çdo herë i  pa njohuri pritet si është i veshur, por përherë përcillet sa është i ditur! (s.a)

-Analistët (shumica) janë plafa të paguar për të mbajtur nxehtë e mbuluar rrenat politikës!  (s.a)

-Shtëpia dikur ish e Zotit dhe e mysafirit, sot janë shndërruar në muze dhe shfrytëzohen vetëm me fjet në to. Ndejat,  dasmat etj.  në restorant. (s.a)

-Po t’u larguan miqtë, reflekto për gabimet tua, qofshin ato edhe pa dashje! (s.a)

-Gjithsecili po ta mbronte tjetrin nga vetja të gjithë do të ishin të mbrojtur! (s.a)

-Po vërejtët ndonjë mik timin të jetë larguar nga unë, ju bëj me dije se faji nuk është i imi.(s.a)

-Nga unë të ruaj unë.  (s.a)

-Politikanët në të kaluarën nxjerrshin (gënjenin, avancoheshin), duke u mbështetur te shoku Enver, shoku Tito , “idealet” e partisë në pushtet, tani kur të përmendurit nuk janë më, mbështetjen e gjejnë në folklor patriotizëm, blerja me para e titujve, korrupsioni, inkuadrimi në Bashkësinë Evropiane, “demokracia “,  shpifjet për kundërshtarin,  arroganca  etj.  dhe rrallë ose hiç,  te puna, ndershmëria , profesionalizmi e dija . (s.a)

-Kur të bëhesh për vitra edhe të keqit i dhimbesh! (s.a)

-Atdheu është si buka; mjerë ata që nuk e kanë, e mjerë ata që e kanë e nuk e duan! (s.a)

-Ai, që hyn në politikë me u pasunue, nuk është politikan, po matrapaz.! (s.a)

-Mjerë populli i shtetit ku Kryetari është shteti e shteti Kryetari! (s.a)

-Sorrën kurrkush nuk e mban n’kafaz!  (s.a)

-Dielli i ngroh edhe të pafytyrët.  (s.a)

-Ja si e ndan prenë  i forti:  N’dash  unë kaprollin e ti lepurin. N’dash ti lepurin e unë kaprollin, zgjidh! (s.a)

-Ora si ajo prej plastike, metali,  ari e diamanti  kohen e mat! (s.a)

-Me t’keqin mos ngul kuja! (s.a)

-Shqiptari kundër cilësdo fe brenda shqiptare që flet, flet kundër vëllezërve të vet! (s.a)

-Jo gjithsecili mashkull është burrë, jo gjithsecila femër është grua! (s.a)

-Servilët si në diktaturë, si në demokraci temena u bëjnë të mëdhenjve! (s.a)

-Shkrimtari i madh Çehov, ka thënë: çelësi i suksesit është shkurtësia e mendimit. Këtij mendimi i përmbahem kur flas e kur shkruaj, kuptohet për sa di. (s.a)

-I mjerë është ai që i duhet ta fsheh të djeshmen për shkak të së sotmes (s.a).

-Në mungesë të armikut të përbashkët (në kohë paqeje), njerëzit nisin luftën edhe më të ashpër kundër njëri–tjetrit. (s.a)

-Krejt punët, punë donë. (s.a)

-Kam pa shumë më shumë qytetarë në katund se qytetarë në qytet.(s.a)

-Sulltanëve, carëve, t’kuqëve të pabesë u qëndruem në besë dhe ...! (s.a)

-Mos beso nëse flet vetëm keq politikani për politikanin, në pyetje është karriera, nëse flet vetëm keq poeti për poetin, kleriku për klerikun, mjeku për mjekun, sportisti për sportistin mos beso, në pyetje është smira. (s.a)

-I ligu është rob i të madhit, tiran i të voglit.(s.a)

-Vetëm ne shqiptarët, budallës ia lëshojmë udhën! (s.a)

-Për të fituar shteti e populli duhet të jenë të mirë edhe pozita edhe opozita. Neve shqiptarëve gjithmonë na mungon njëra ose të dyja. (s.a

-Njerëzit nuk janë ashtu siç i vlerësojnë miqtë, as ashtu siç i vlerësojnë armiqtë. (s.a)

-Liderët opozitarë të etur për ta marrë pushtetin me çdo mjet, qoftë edhe me jetë njerëzish e bëjnë edhe më të etur pozitën për ta mbrojtur me çdo mjet, qoftë edhe me jetë njerëzish pushtetin.(s.a)

-Shyqyr Zotit me rastin e urimeve për festat u hoqën fjalët: "Festën tjetër e festofshim në shtetin e lirë të Kosovës.". (s.a)

-Me u ba zengjin me punë të ndershme krahu, hamalli ish ba ma zengjini prej krejt zengjinëve. (s.a)

-Keq, që njerëzit e ditur, të përgjegjshëm e të mirë nuk kanë gjë në dorë. (s.a)

-Pa u ba keq, nuk bahet mirë. (s.a)

-Kujdes, ata, që ta bajnë rrafsh, të dalin kodër!  (s.a)

-Rrezik është me dit shumë. (s.a)

-Gjithsecili i thotë vetës se është dikush, po dikush  thotë ma shumë se sa është dikush, këtu qëndron e keqja. (s.a)

-Racës sonë kurrë nuk i kanë munguar burrat. Sigurisht që kem me  bollëk edhe bura, që u ka ra njëra "r", duke vrapuar pas lavdit e interesit personal.(s.a)

Fërshëllen e kamxhikon paradokset e kohës (recension)

Antonina Kodheli

Jam gjenerata që ka fshirë moshën reale dhe ka marrë moshën e internetit. Duke shfletuar FB një mëngjes gjeta një shkrim-letër ndryshe nga të tjerat, një letër që  desha të vazhdonte dhe të merresha me te me orë, me ditë e me javë. Përmbajtja e letrës me rrëmbeu, më mori më vete dhe më shpuri në Kosovë. Letra e shkruar me plotë humor, thjeshtë, bukur me një stil përmbledhës më bëri të jetoj me personazhet e portretizuara në mënyrë virtuoze dhe vërtetësi   nga autori,  më bëri të jetoj me rrethin shoqëror, dhembjet dhe dëshirat e djalit, i cili i shkruan babit (Babuqit) të tij punëtor krahu në Gjermani pa lënë asgjënë më të vogël për jetën e  përditshme, të familjes, farefisit, bashkëfshatarëve dhe për gjendjen politike në Kosovë dhe tokat shqiptare në përgjithësi. I shkruan djali me hollësi Babuqit të tij se si ka hyrë kultura evropiane në vendlindjen e tij. Vendin e kafesë e ka zënë, makiato, kapucino e pijet e forta, në jetë ka hyrë një botëkuptim i huaj, por më i përparuar se i pari, me i bukur, por vetëm në dukje. Të gjithë përdorin internet dhe chat dhe tashti njerëzit e kanë më të lehtë për të komunikuar. I tregon Babuqit se si njerëzit pa punuar jetojnë si mbretër, ngrihen në pozita të  rëndësishme njerëz si Ramadushi, që nuk ka ide nga politika dhe nuk di të lidh dy fjalë bashkë, tregon sa të lehtë e ka një politikan si ky në Kosovë t’i punësojë, shkollojë fëmijët e tij, brenda një nate t’i nxjerr edhe me fakultet të kryer. Në një aspekt tjetër na paraqet personazhi me emrin Ifuz, hajn dhe i poshtër, i cili bënë  jetë të shfrenuar, të pakuptueshme për rrethin e tij shoqëror. Autori i librit, përmes djalit të babuqit flet me një humor të hollë e therës për gjendjen politike në Kosove dhe jashtë saj. Ai ka dijeni të plotë edhe për prapaskenat shteteve fqinje të cilat nuk lënë gurë pa lëvizur për të penguar shtetin e  Kosovës. Nga letrat mësojmë në sa mënyrë të gabuar dhe sa keq u përdor evropianizimi në  ketë vend, sa lehtë mund ta blejë një karrige politikani dhe të vishet me pushtet një njeri i paaftë, sa lehtë mund të zënë vende të punës dhe të pasurohen brenda natës familjarët e pushtetarëve pa derdhur as një pikë djerse.

Shkrimtari Sabit Abdyli e jetoi rëndë luftën dhe regjimin Serb në Kosovë dhe ka dijeni të plotë për të gjitha aspektet e jetës si mësues dhe studiues i madh, ka mendim të qartë dhe të prerë për  situatën shoqëroro - politike në Republikën e Kosovës dhe më gjerë.

Libri është i pasuruar edhe me aforizma, anekdota e mahi të bukura të nxjerra nga jeta e tij e vështirë. Të gjitha janë të bukura dhe domethënëse, të gjitha!  Autori i këtij libri nuk është nga ata njerëz që shtyhen me bërryla për të zënë një karrige, as rrahagjoks, por njeri që eci përpara me mendjen e tij të mprehtë dhe të ndritur. Veprën e tij e karakterizon thjeshtësia e të shprehurit, thellësia e mendimit dhe mesazhi i kuptueshëm për lexuesin.

Unë këtë shkrimtar e njoha në krijimet e tija dhe që kur lexova shkrimin e tij të parë e ndjek me fanatizëm. Nuk e kam takuar asnjëherë në jetë, por në shkrimet e tij kam njohur si njeri modest dhe i fisëm, i cili me mjeshtëri të rrallë fërshëllen e kamxhikon paradokset e kohës. 

Duke lexuar librin “Letra, anekdota e aforizma” të shkrimtarit Sabit Abdyli  lexuesi merr informacion, mëson një realitet të padëshiruar, diku do mërzitet, në pjesë të tjera do qan nga keqardhja apo nga inati, në disa pjesë do qesh me të madhe. Shkrimtari te anekdotat ka krijuar një personazh të tijin, të lezetshëm, Mushin,  dhe i vesh atij si një Aristofan i vërtetë ato që do të tregojë (satirizojë)  jetën tonë të përditshme. Tipa të tillë si Mushi i kemi mes nesh dhe shpesh here ulen edhe në sofrën tonë të jetës, prandaj e duam. Mushi me bëmat e tij, prapësitë   është mbresëlënës e i dashur për lexuesin. Shkrimtari i këtij libri është një lis i vjetër Kosove me rrënjë të thella në tokën e vuajtjeve, të vështirësive, qëndresës edhe të së vërtetës, duke e lexuar shkrimtarin, lexuesi ndihet si një degë e këtij lisi të dijes, të realitetit dhe i palëkundur kurrë nga stuhitë e moteve. 

Antonina Kodheli